Tradycja robienia pisanek - skąd się wzięła?

Wielkanoc kojarzy się przede wszystkim ze święconym koszyczkiem, jedzeniem jajek w wielu postaciach i wielobarwnymi pisankami, które robione są przez całą rodzinę. Historia pisanek jest niezwykle ciekawa i zdecydowanie warto ją poznać.

Historia malowania jajek

Wielkanocne pisankiZwyczaj malowania jajek nie jest znany jedynie chrześcijanom. Wiele ludów farbowało jajka na barwę czerwoną przed złożeniem ich w ofierze. Chroniono się nimi także przed zaklęciami, chorobami i śmiercią. Również osoby, które chciały znaleźć prawdziwą miłość, wspomagały się farbując skorupki jajek na kolor krwistej czerwieni. W starożytnej Grecji i Rzymie żegnano nimi zmarłych, ponieważ podkreślały one powagę uroczystości. Nie jest więc zaskakujące, że duchowni widzieli w nich źródło pogańskiej magii i wprowadzili zakaz spożywania jajek oraz ich malowania w dni świąteczne. Dopiero po długim czasie, pozwolono je konsumować, jednak jedynie w przypadku uprzedniego poświęcenia ich w kościele, tak aby były wyzwolone od demonicznej siły. Jajka ze względu na ich mnogość w zastosowaniu kulinarnym oraz łatwość w zdobieniu, zostały symbolem Wielkanocy i zmartwychwstania. Zwyczaj malowania zaczęto tłumaczyć cudami, które wydarzyły się podczas śmierci Jezusa. Anioł przekazał Marii Magdalenie, iż Chrystus zmartwychwstał, a gdy uradowana przybiegła do domu, jej oczom ukazały się czerwone jajka. Rozdała je wszystkim apostołom, a te zamieniły się w piękne ptaki, które wbiły się w powietrze ku niebu. Dzięki coraz większej ilości barwników, pisanki zdobi się na wszelkie kolory tęczy, nie ograniczając się jedynie do czerwonego odcienia uzyskiwanego poprzez naturalne sposoby.

Pisankowe gry

Skoro już wiadomo skąd wzięło się robienie pisanek, warto wspomnieć do czego były wykorzystywane. Jajka zaczynano barwić już w Wielki Piątek, a zajęcie było przeznaczone tylko dla dziewczynek oraz dorosłych kobiet. Wykorzystywały je w Lany Poniedziałek jako odpłata za oszczędzenie jej podczas oblewania wodą znajomych i sąsiadów. Te najpiękniejsze okazy pisanek wręczały chłopakom, do których żywiły uczucie. Jeżeli było ono odwzajemnione, dziewczyna mogła się spodziewać również takiego prezentu. Najbardziej znaną zabawą, w której znaleźć można zastosowanie dla pisanek, jest burda. Polega na rzucaniu do siebie pięknie pomalowanych jajek. Jeżeli przeciwnik zdoła złapać jajko - przechodzi ono na jego konto, jeżeli zaś się rozbije - musi on oddać jedno ze swoich drugiej drużynie. Gra toczy się, aż jedna z drużyn pozostanie bez żadnych pisanek. Jest to idealna rozrywka dla całych rodzin, przyjaciół i sąsiadów. Także ukrywanie w lesie prezentów wielkanocnych dla dzieci i oznaczanie ich kolorowymi pisankami posiada swoje zastosowanie aż do dzisiaj.

Sposoby robienia pisanek

Do jeszcze niedawna, na rynku nie dało się znaleźć tylu barwników, którymi można stworzyć niepowtarzalne kolory pisanek. Mimo to radzono sobie świetnie domowymi sposobami. Aby uzyskać zieloną pisankę, jajka wrzucano do wywaru z pokrzywy, dla żółtego odcienia do łupinek cebuli, a fioletu w liście ciemnej malwy. Osoby, które chciały uzyskać czarne pisanki, zanurzały jajka w naparze z kory olchy bądź w atramencie. W niektórych regionach Polski znaleźć można wiele sposobów na zdobienie jajek wielkanocnych. Niekoniecznie musi być to barwienie ich na różne kolory. Popularne na Śląsku Opolskim jest wyskrobywanie pięknych rysunków na skorupkach pisanek za pomocą ostrego noża bądź żyletki. W Krakowie i Łowiczu popularne są jajka zdobione wycinkami z papieru, na Kurpiach kolorowymi włóczkami i nićmi, a na Lubelszczyźnie zastygniętym woskiem.

Pisanki, nawet te, które nie zostały wykonane własnoręcznie, są idealną ozdobą świątecznego stołu. Jest to niesamowicie silna i trwała tradycja, która pozwala bawić się kolorami, dekoracjami, a także jest źródłem wielu zabaw dla najmłodszych. Na rynku znaleźć można pisanki przygotowywane przez cenionych artystów, aktorów i muzyków, wystawione na wszelkiego rodzaje aukcje charytatywne. Pisanki mogą być także wiosenną ozdobą całego domu, nie tylko na święta.